*Nodyn: Rwyf bellach wedi cael ymddiheuriad am y mater hwn, ac wedi'i dderbyn. Nid oedd tynnu sylw at y peth gymaint amdanaf fi'n bersonol ag am sicrhau na fyddai'n digwydd i rywun arall eto. Rwyf yn ffyddiog o'r neges a dderbyniais fod yna fwriad ystyried ac ymrwymo i hynny. 

-----
​
Ar dudalen 49 rhifyn diweddaraf cylchgrawn Barddas (348, Gaeaf 2021) ceir englyn o fy ngwaith a gyfansoddwyd mewn ymateb i’r newyddion fod 30 o swyddi yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru dan fygythiad oni bai bod Llywodraeth Cymru yn fodlon rhoi cyllid teg i’r sefydliad hwnnw eu diogelu.

Cyhoeddwyd y gerdd hon heb fy nghaniatâd. Nid wyf, ar unrhyw adeg ers cyhoeddi’r englyn ar Twitter, wedi derbyn gohebiaeth o fath yn y byd gan olygydd Barddas i ofyn am ganiatâd i rannu’r gerdd yn y cylchgrawn. Nid yw cyhoeddi gwaith ar-lein gyfystyr ag ildio hawlfraint; ac nid yw’r gerdd chwaith yn gynnyrch comisiwn, a fyddai wedi pasio’r hawliau cyhoeddi ymlaen i barti arall. Nid oes neb arall wedi crybwyll neu ofyn am gael cyhoeddi'r englyn yn y cylchgrawn, chwaith.

Ymhellach na hyn, cyhoeddwyd yr englyn gwreiddiol yn ddi-deitl. Mae golygydd Barddas wedi penderfynu ychwanegu ei deitl ei hun, a hwnnw’n deitl na fyddwn wedi ei ddewis fy hun, pa beth bynnag fo gwerth hynny. Penderfynodd hefyd wneud newidiadau i’r atalnodi; eto, heb ymgynghori â’r awdur.

Yn goron ar y cyfan, mae’r englyn wedi ei gyhoeddi gyda chamdeipiad yn y cyrch. Yn lle ‘gwario’, ceir ‘gwawrio’, sy’n gwneud holl neges y gerdd yn gwbl ddiystyr. Ceir ail gamdeipiad ar ddiwedd yr ail linell - 'greiriach' (treiglad creiriach) sydd i fod, yn hytrach na'r 'geiriach' sy'n ymddangos.

Gall rhywun ddeall, a maddau, gwallau golygyddol. Mae pawb wedi llithro wrth deipio – ond mae dwyn gwaith a’i gyhoeddi heb ganiatâd yn anoddach ymresymu ag o. Fel mae’n digwydd, ac am resymau personol, mae’n debygol iawn y byddwn wedi gwrthod y cais i gyhoeddi pe bai wedi fy nghyrraedd, hefyd.

Does gen i ddim amheuaeth na fydd rhai yn fy nghyhuddo o hollti blew; yn dweud y dylwn adael i fater dibwys un gerdd fer fynd heibio. Ond fel awdur sy’n gobeithio adeiladu gyrfa yn y maes creadigol, mae’r ymddygiad golygyddol anghyfrifol yn dibrisio’r llafur y tu ôl i’r gerdd, y cymryd yn ganiataol yn gnoc i’r hyder, a rhoi'r gerdd drwy'r mangl yn chwerwi fymryn ar ganlyniad ymgyrch lwyddiannus yr o’n i’n falch o gael cyfrannu ati.

-----

Dyma’r englyn gwreiddiol fel y dylai ddarllen:

'Mae gennym blan amgenach – na gwario
gwirion ar hen greiriach.
Pa iws cael llyfrgell bellach?
Cawn o hon arbedion bach.'

-----

Y bwriad wrth gyhoeddi'r neges yn gyhoeddus fel hyn yw sicrhau fod unrhyw drafodaeth sy'n deillio ohoni yn un gwbl agored ac adeiladol.

'Mae gennym blan amgenach na gwario
gwirion ar hen greiriach.
Pa iws cael llyfrgell bellach?
Cawn o hon arbedion bach.'

https://deisebau.senedd.cymru/deisebau/244641

Newyddion da:
https://www.cambrian-news.co.uk/article.cfm?id=135004

Pleser oedd ymgymryd â chomisiwn diweddar i ysgrifennu englyn yn anrheg Nadolig cyntaf i Ifan Elis, hanner-Cymro sy'n byw yn yr Alban.

Ifan Elis

Er mor fach yw murmur ei fyd - trwy'i iaith,
trwy'i wên yr-un-ffunud,
y mae rhan o Gymru o hyd
yn Alban Ifan hefyd.

-----

Cysylltwch os hoffech drafod comisiynu englyn i ddathlu neu goffau achlysur neu berson.

Comisiynwyd yr englynion hyn gan yr Eisteddfod Genedlaethol ar gyfer sesiwn 'Cerddi AmGen ein Prifeirdd' yn eisteddfod ddigidol 2020 / These englynion were comissioned by the National Eisteddfod for the digital eisteddfod of 2020.

Garddio

​Gweithred hardd ydy garddio. Yn araf
cei wared â'r rhuo
yn dy ben, er gwaethed y bo;
cei freuder, mwynder y mendio

a rhyw reidrwydd dirodres, yn haul braf
ar ddysgl bridd gynnes,
i godi rhaw, torchi llawes,
a phlannu hadau llysiau lles.

Roedd yn braf cael gwahoddiad i gyfrannu at Oedfa Radio Cymru ar 24 Mai, dan arweiniad aelodau Urdd Gobaith Cymru ar ddechrau wythnos Eisteddfod-T. Gallwch glywed cerdd gen i, 'Wedyn (IV)', yn ystod y rhaglen, sydd ar gael i wrando yn ôl am fis yma:

https://www.bbc.co.uk/programmes/m000jdwn

Diolch i griw Llanw Llŷn am y gwahoddiad i feirniadu'r gystadleuaeth flynyddol hon am eleni, a llongyfarchiadau i Llŷr Titus am ei hennill hi.

Mae gweddill rhifyn Mai y Llanw ar gael i'w darllen yma.

Mae ein noson lenyddol ddiweddar o'r Cymoedd bellach ar gael i bawb ei hailfyw ac ailfwynhau'r cyfoeth o straeon a cherddi a gafwyd gan y pedwar awdur.

Mae pamffled digidol o waith y noson ar gael o ​https://www.ystamp.cymru/llyfraudigidol

Diolch i Grug Muse am gynnwys 'Cywilydd III' ar ei rhestr o gerddi ar gyfer cyfnod ansicr. Gellir darllen yr eitem ar wefan Cymru Fyw yma:

https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/52487631

Cynghanedd Workshop: Zoom, Sunday 28 June - 3-4pm

Guided poetry workshop by Iestyn Tyne from Y Stamp: 'An introduction to the Welsh poetic art of cynghanedd.' We will explore how its principles can be applied and adapted to writing in English.

Tickets: https://www.eventbrite.com/e/where-im-coming-from-digital-events-tickets-104200524574